|
Van de (waarnemend) Voorzitter
Verkoop legaat de Kleuskes
Een aantal van jullie zullen het zeker al vernomen hebben: de boerderij van de Kleuskes, met daarin onze expositieruimte, is bij het verschijnen van deze nieuwsbrief verkocht. Het legaat van De Kleuskes werd vanaf het begin beheerd door Stichting Kinderen van der Velden. Het stichtingsbestuur is unaniem van mening dat deze verkoop onafwenbaar was. De reden van dit besluit is simpelweg dat, gezien de bouwkundige staat van het pand, de kosten van het onderhoud en de broodnodige aanpassingen i.v.m. het energieverbruik door de stichting niet meer te dragen zijn. Alle mogelijkheden zijn onderzocht. Eerst is nog gevraagd aan SPPiLL of hun bouwploeg hier iets in kon betekenen. Maar een bouwkundige inspectie wees al snel uit dat dit geen haalbare kaart was. Ook andere zaken zoals subsidies zijn onderzocht maar boden geen soelaas. Het feit dat heel het "gedoentje" inclusief het interieur in de zeventiger jaren al is aangemerkt als Rijksmonument maakt dat elke bouwkundige aanpassing een ingewikkeld en kostbaar proces is.
De verkoop heeft plaats gevonden onder voorwaarden. De huurovereenkomsten zoals die nu door de stichting zijn overeengekomen met de huurders blijven de komende vijf jaar onverandert doorlopen. Zowel voor Expositieruimte de Kleuskes van onze stichting als de beugelbaan van Beugelclub de Klöskes verandert er gedurende deze periode niets.
De opbrengst van de boerderij zal in de toekomst aangewend worden ter ondersteuning van initiatieven ten behoeve van de Liempdse gemeenschap voor jong en oud.
Verderop in deze nieuwsbrief lees je hoe de voorzitter van Stiching Kèk Liemt, op verzoek van het weekblad Brabants Centrum hierop gereageerd heeft.
Archeologisch onderzoek CARE
Het zag er even niet naar uit dat het nog zou gaan lukken maar CARE Liempde 3, het project 'gemeenschapsarcheologie in Het Groene Woud' gaat gelukkig toch door! Met dank aan archeoloog Johan Verspay. Op zaterdag 24 juni zal er, zij het in afgeslankte vorm, uitgebreid archeologisch onderzoek plaatsvinden op tenminste twee adressen, te weten Eikendaal 6 (familie De Groot) en Barrierweg 23 (fam. Vullings.) Beide locaties zijn archeologisch zeer interessant. Omdat we minder locaties hebben dan gehoopt i.v.m. het tekort aan helpende handjes, kan er nu intensiever gezocht worden zowel middels graafwerkzaamheden als met metaaldetectors. Iedereen die geinteresseerd is mag nog meedoen. Je hoeft je alleen maar even aan te melden op het volgende E-mailadres: care-fgw@uva.nl of via info@kekliemt.nl
De deelnemers verzamelen op zaterdag 24 juni rond 09:00 uur op locatie Eikendaal 6. Na de koffie wordt er dan rond 09:15 uur, na een inleidend praatje, afgetrapt. Rond 16:00 uur wordt er afgesloten met een korte evaluatie en een drankje.
MEER WETEN: LEES HET ARTIKEL ARCHEKOUT editie 23 IN DIT NUMMER EVEN VERDEROP.
|
| |
|
Actueel
Deze zondag 18 juni - excursie Gastvrij Liempde naar het Hezelaars Broek en De Rouw Bommel.
10:00 uur Vertrek met de fiets vanaf bezoekerscentrum D'n Liempdsen Herd - gidsen Arnold van den Broek en Kees Quinten. Zie hiervoor ook www.liempdsenherd.nl - Kosten 5 Euro per persoon ook voor onze leden omdat het geen Kèk Liemt excursie is. Na afloop koffie of thee in D'n Liempdsen Herd en je kunt dan ook een kijkje nemen bij de bakkers die in het bakhuis weer op ouderwetse wijze vloerbrood bakken. Voor de wandeling worden stevige schoenen aanbevolen en na afloop controleer jezelf op teken.
Lezingen 150 jaar Duits Lijntje op diverse locaties en dagen en tijden.
15 juni (hedenavond) 20:00 uur - bibliotheek Boxtel; 6 juli 19:30 uur zaal Café Het Groene Woud; 10 juli 19:30 uur bezoekerscentrum D'n Liempdsen Herd.
Het is inmiddels 150 jaar geleden dat de eerste stoomtrein met passagiers naar Boxtel reed. Dat was op 15 juli 1873. Jos Mandos en Dik Bol nemen u tijdens de lezingen mee naar de roemrijke historie van het Duits Lijntje, in Duitsland beter bekend als Der Boxteler Bahn.
Tijdens de drie lezingen worden telkens andere onderwerpen belicht. Nieuwsgiering geworden naar dit roemruchte traject uit onze regionale historie met een heus station in Liempde op Kasteren. Kom dan naar een van de lezingen of bezoek ze alle drie. Toegang gratis.
|
| |
|
Verkoop gedoentje De Kleuskes
Reactie huurder Stichting Kèk Liemt op de verkoop.
Vandaag, donderdag 15 juni 2023 staat in het weekblad Brabants Centrum een artikel over de verkoop door het bestuur van de Stichting Kinderen Van der Velden van de boerderij van De Kleuskes - het pand Oude Dijk 19-21. Stichting Kèk Liemt huurt in de boerderij sinds 1989 de voormalige hooizolder die is ingericht als expositieruimte. De voorzitter van Stichting Kèk Liemt is door de redactie van het Brabants Centrum gevraagd een reactie op de verkoop te geven. Hierbij de schriftelijke reactie die door Stichting Kèk Liemt is gegeven. Deze drukken wij onverkort af.
"Als Stichting Kèk Liemt huren we, vanaf de start van onze expositie (1989 -zie hiervoor ook het artikel in deze Nieuwsbrief met als titel: de geschiedenis van Kèk Liemt (6) noot redactie KE- over het leven van de Kleuskes in en om hun gedoentje) de voormalige hooizolder van het pand Oude Dijk 19-21. We huren dat van de Stichting Kinderen Van der Velden.
Enige weken geleden, ben ik als voorzitter van Stichting Kèk Liemt (immers de stichting huurt en beheert de expositieruimte) informeel op de hoogte gesteld vanuit het bestuur van de Stichting Kinderen Van der Velden dat het bestuur voornemens is de boerderij van de Kleuskes te verkopen en dat men in een ver gevorderd stadium was met een kandidaat koper. Aan mij werd medegedeeld dat de Stichting Kinderen Van der Velden in de koopovereenkomst expliciet zou opnemen dat de huurders (lees Stichting Kèk Liemt en de beugelclub) tenminste 5 jaar, onder dezelfde huurcondities als heden, hun ruimten kunnen huren en derhalve ook hun activiteiten aldaar kunnen voortzetten.
Genoemde clausule in de koopovereenkomst geeft ons de mogelijkheid om tijdig te kijken naar alternatieven waarbij we, 'n idee wat al langer binnen Kèk Liemt leeft: minder alles laten zien, waardoor de huidige ruimte overvol is, maar meer thematisch uitgewerkte wisseltentoonstellingen presenteren, weloverwogen kunnen uitwerken. Van belang daarbij een alternatieve locatie in het Liempdse voor wisseltentoonstellingen en een ruimte om onze materialen veilig en geconserveerd op te slaan. Daarnaast gaan we kritisch kijken naar dubbelingen in onze collectie.
Wat de verkoop van de boerderij betreft. Als hoeder van ons Liempdse erfgoed, in lijn met ongetwijfeld de monumentencommissie Boxtel en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed zijn we natuurlijk wel geinteresseerd hoe mogelijke verbouwplannen gestalte krijgen. Immers het interieur van het voormalige woongedeelte van De Kleuskes is er een om zuinig op te zijn.
Arnold van den Broek, Voorzitter Stichting Kèk Liemt. |
| |
|
Oudste bidprentjes van Liempde, Cornelius van den Heuvel (+ 1818)
Cornelius van den Heuvel (+1818),
vader van de Liempdse pastoor Gerardus van den Heuvel (1797-1869)
Cornelius Gerits van den Heuvel, zn. van Gerardus van den Heuvel en Johanna van Roij, ged. te Oirschot op 19 apr 1761, ovl. (ongeveer 57 jaar oud) te Oirschot op 11 aug 1818, otr. te Oirschot op 12 sep 1795, tr. (resp. ongeveer 34 en ongeveer 25 jaar oud) te Oirschot op 27 sep 1795 met Maria de Wert / Weert, dr. van Jan de Wert en Henrica van de Looij, ged. te Oirschot op 25 mrt 1770, ovl. (ongeveer 84 jaar oud) te Liempde op 26 feb 1855. Uit dit huwelijk slechts een zoon:
1. Gerardus van den Heuvel, geb. te Oirschot op 13 jun 1797, kapelaan te Erp in 1822, en te Tilburg (Heike) in 1826, pastoor te Geldrop in 1835 en in 1845 op eigen verzoek pastoor te Liempde.
In 1864 deed hij afstand nadat zijn huis en de Liempdse (schuur)kerk door de vlammen waren verteerd. Ovl. (71 jaar oud) te Oirschot op 30 apr 1869.
Ger van den Oetelaar |
| |
|
Toponiem verklaard
Nu geen verklaring van een toponiem, maar een leeswijzer bij een boek van Kèk Liemt uit 2002. De leeswijzer is gemaakt door Dik Bol, lid van onze vereniging.
"Liempdse contreien in naam door de eeuwen heen" / Wegen in Liempdse contreien.
De wegen rondom Liempde vertellen een interessant verhaal over de geschiedenis.
In het dikke boek van de onvolprezen Frits Beelen staat vanaf pagina 387 een beschrijving van die wegen. Maar het is niet heel toegankelijk voor nieuwkomers in deze materie. Een kleine leeswijzer zou helpen. Hier komt hij.
De provincie eist van de gemeente Liempde dat de wegen netjes onderhouden worden en dat er een registratie gemaakt wordt.
De eerste registratie heet LWV (Legger Van Wegen). Hij staat op pagina 388 en 389. En is bij het BHIC online in te zien als 1795_2832. Hij lijkt in juni 1889 gemaakt te zijn.
Een latere momentopname heet LOW (Legger van Openbare Wegen). Op verzoek zal het BHIC een scan ervan aan je mailen: 1795_2834. De LOW is in 1943 gemaakt en er zijn mutaties tot 1947 in verwerkt. Verwarrend is dat op de bladzijde 389 van Frits Beelen rechtsonder een brief van de burgemeester is afgedrukt die uit 1947 stamt en dus niet hoort bij de opsomming op bladzijdes 388 en 389. Die brief hoort bij de legger op de volgende bladzijde.
Op de pagina's 390 en 391 staat een kaart met de wegen van de LOW afgedrukt. Opgepast, het noorden ligt hier rechts. Het centrum is afgeplakt omdat de provincie zich niet bemoeide met de wegen in de bebouwde kom.
Op de paginas 393 en verder worden de wegen behandeld op volgorde van hun huidige naam. Daarin zien we de afkortingen LWV en LOW veelvuldig terug komen. De afkorting Rb staat er ook vaak in. Dit betekent 'Raadsbesluit'. De gemeenteraad nam regelmatig besluiten over het toekennen of veranderen van een straatnaam.
Na de laatste beschrijving van de laatste weg vinden we op pagina 505 een keurige lijst met AFKO's maar voor de lezer zou het makkelijker zijn geweest als die uitleg eerder in het boek getoond werd. Een idee voor de tweede druk?
Het boek is te koop voor € 10,00 in de Erfgoedkamer. Elke woensdagmiddag open van 14:00 tot 16:00 uur of op afspraak via info@kekliemt.nl.
|
| |
Nieuwe rubriek: Boeken te koop
Iedere maand zullen we een lijst met boeken opnemen in onze nieuwsbrief. Kèk Efkes. Deze (en vele andere boeken) zijn te koop voor €1,00. De opbrengst gaat naar de feestelijkheden in het kader van 50 jaar Kėk Liemt in 2024..
Tonio door A.F.Th van der Heijden
De vliegeraar door Khaled Hosseini
Het huis van de moskee door Kader Abdolah
Naar de overkant door Santa Montefiore
Villa Magdalena door Santa Montefiore
Grand Hotel Europa door Ilja L. Pfeijffer
Eten, bidden, beminnen door Elizabeth Gilbert
Nathan's Vlucht, door John Gilstrap
Het negende oordeel door James Patterson
De reünie door Simone van der Vlugt.
Dit zijn de eerste tien boeken maar op de Erfgoedkamer hebben we er nog veel meer. Kom eens kijken op woensdagmiddag tussen 14:00 en 16:00 uur, misschien zit er iets tussen voor je. |
| |
|
Toponiemenbanken in Liempde 5: Gheerlaer in De Geelders
Het gebied De Geelders ontleent zijn naam aan een deelgebied, het goed Gheerlaer. De oudste vermelding van deze naam dateert uit 1386. Het achtervoegstel ‘laer’ duidt op een ontginning in een bosrijk gebied. Geer zou ontleend zijn aan de persoonsnaam Geerling. Gheerlaer betekent dan de ontginning van Geerling van den Bossche. De ontginningen in De Geelders ten noorden van de Hoogstraat (nu Savendonksestraat-Hoogstraat) hadden de vorm van kampen. Een gebied van een tiental hectare werd met een wal omgeven.
Aan de kant van de 'wildernis', het niet ontgonnen terrein, liep deze wal niet recht maar had een gebogen vorm. Dat is nu nog steeds te zien in het veld. Bijzonder aan de kampen in de Geelders is dat ze vooral werden gebruikt voor de productie van hout en tevens voor akkerbouw of weidegang (koekampen). Ze lagen te laag voor bewoning. Er stonden dan ook geen boerderijen in deze kampen. Ook de kartuizers van het klooster Sint-Sophia van Constantinopel in Vught gebruikten de wallen en de kampen voor houtproductie. De boskampen zijn aangelegd door rijke burgers, zoals Geerling van den Bossche, en door instellingen zoals het Groot Ziekengasthuis in ’s-Hertogenbosch.
Ger van den Oetelaar |
| |
|
Typische Liempdse vogelnamen
[Uit o.a. de publicatie "Liempd Sprak" van Roger van Laere (2002)]
Geelgors - Schrèver / Schrijver
Kauw - Torrekrêij
Waterhoen - Waoterhên
Groenling - Gruunsel
Kuifleeuwerik - Straotveger
Barmsijs - Noordsijs
Pimpelmees - Pimpelke
Wintertaling - Skouwind
Zanglijster - Slêklijster
Zwarte specht - Ovaolspecht (zie foto van Dirk Eijkemans)
Braamsluiper - Heggeskijter
Grote Lijster - Treklijster
Heggemus - Blauwlegger / Blauwpieper / Dorrekrûper
Zwartkop - Dorreslûiper
Sperwer - Dûiveklamper
Merel - Malder
Vlaamse gaai - Markolf / Merkolf
Vink - Botvink / Meivink
"Roofvogel"- Klamp
"Uil" - Katûil
Kerkuil - Kransuil
Staartmees - Osseköpke / Langstêrtje
Koolmees - Biediefke/ Bieëbijter
Boomkruiper - Muurkrijterke
Houtduif - Kolduif
Wulp - Kluun / Kûilder
Kraai - Krêij
Aanvullingen zijn van harte welkom.
Ger van den Oetelaar |
| |
|
Archeokout 23
Houdt u goed vast, uw archeokouter heeft een grote reis voor u in petto, een tijdreis van wel vier millennia. Een stuk prehistorie van de midden-bronstijd naar de Romeinen is de helft en de andere helft is de historie van de Romeinen tot heden ten dage. Oogjes dicht en snaveltjes toe.... woeshj. In één klap zitten we zomaar weer in het jaar 2023 onzes Heeren, een slordige 2076 jaar na de genocide op de Eburonen en 175 jaar na oplevering van het bakhuis van de hoeve aan de Barrierweg 23 hier ter dorpe.
En dat is waar ik het vandaag eens over wil hebben. Volgens de pil van Wilbert Steenbakkers en Co, iets met steen, stal en gebint, zou de boerderij daar in 1816 al gestaan hebben, deels in mindere staat van onderhoud (klasse 5) en later bij invoering van het kadaster, in 1832, in slechtere staat verkerend (klasse 8). Maar hoe oud is die hoeve? Er moet tijd overheen gegaan zijn om achterstallig onderhoud te laten ontstaan. Was die boerderij nieuw op die plek gezet of zijn er aanwijzingen voor oudere versies en bewoning van voor die tijd?
Waarom is dat nou leuk? Het ziet er nu prachtig uit, moeten we dan alles maar oprakelen? Ja, dat vind ik wel. Er was een tijd dat Liempde op de hoeven dreef, wellicht zelfs meerdere perioden. Willen we de genese van Liempde begrijpen en haar ontwikkeling volgen dan is de kennis van de hoeven uit alle tijden nuttig. Het zal niet meevallen die kennis bij elkaar te sprokkelen. Als er geen dwingende reden is tot opgraven, dan mag het niet. We dienen ons erfgoed te beschermen en in situ is die bescherming beter dan als we lopen te spitten in de vergankelijkheid.
Dus zijn we zeer gelukkig met de bestaande hoeven, de overblijfselen van ooit en met de relatief weinig destructieve methoden van het CARE project, die licht op de geschiedenis kunnen werpen. Een paar kleine putjes her en der kunnen een prachtig verhaal vertellen over de activiteiten door de eeuwen heen op die plek. En dat kan ver terug gaan in de tijd. Op het terrein van de klompenfabriek is Karolingisch materiaal gevonden, dus ruim een millenium oud! Zulke, maar ook latere vondsten, kunnen aanleiding zijn om, bijvoorbeeld, de gehuchtenstructuur van Liempde beter te begrijpen.
Vooral kan het zoeken naar de wortels van Liempde zorgen voor bewustwording van ons culturele erfgoed. In het verdrag van Faro heeft de raad van Europa de mens en de samenleving centraal gesteld in hun relatie tot erfgoed. Niet alleen de plek, de traditie en de betekenis van het erfgoed, maar ook de invloed van maatschappelijke betrokkenheid bij erfgoed op ruimtelijke, sociale economische en democratische ontwikkelingen. Wat kunnen die ambtenaren het toch mooi en zinloos formuleren. Pietje Pitamientje deed het veel kernachtiger: "Ik vind het gewoon lekker, stom hè." Vervang lekker door leuk en klaar is Kees. Als we dit waarderen en interessant vinden, zullen we het als gemeenschap samen bewonderen en zijn we er zuinig op.
Kortom, deze snelle tijdreis midden in de bronstijd is bedoeld om u allen te wijzen op en warm te maken voor de komende gebeurtenis. Op zaterdag 24 juni worden er bij enige hoeven CARE-putjes gegraven onder de vertrouwde begeleiding van onze lokale archeoloog Johan met hoed en Landrover. Zeker op Eikendaal en Barrierweg, maar mogelijk ook elders. Het wordt een geconcentreerde actie, op een dag en op een beperkt aantal plekken bij oude hoeven. Dus niet met zoveel mogelijk gravers willekeurig door Liempde heen, zoals de vorige twee keer (ook leuk). Nu gaan de eigenaars zelf met hun graver-teams grondig op zoek in het archeologisch archief onder de eigen voeten. Met hulp van liefhebbers en aanmoediging van belangstellenden, want die zien we natuurlijk graag. We zijn blij met deze buitenkans om iets te kunnen toevoegen aan het boekje van Wilbert en aan onze Liempdse sociale cohesie. Komt en laat zien dat ons erfgoed u niet alleen aangaat maar dat u de gezamelijke ontsluiting daarvan ook van harte toejuicht.
Wilt u mee doen, gravend of anderszins, laat het info@kekliemt.nl weten. Behoeft u ook de boerderijenkennis van Wilbert en Co, koop het boekje bij den Herd (neem een vrachtfiets mee, want het is zwaar.)
Jaap van der Woude
Foto Beeldbank Liempde evkl003906 |
| |
|
Beeldbank vraag
Oplossing foto evkl012481 van 15 mei j.l. De heren zijn links Jan van de Wiel (voorzitter) en rechts Jan Vorstenbosch (dirigent) met de aankondiging van het eeuwfeest van Op naor d'honderd, te houden op de derde zaterdag van februari 2089 op het groei-eiland in de Dommel. Met dank aan Hennie Kuppens en Jaap van der Woude.
Nieuwe vraag foto evkl016757 stamt uit 2001 en heeft te maken met het Seniorenkoor Zingen doet Leven, wie kent de namen van de personen op de foto?
Bij voorbaat dank,
Els Vissers |
| |
|
