Van de Voorzitter
Het najaarseizoen is goed begonnen, de eerste lezing op 26 september was een groot succes. Ger van den Oetelaar wist een volle zaal, tot het einde van de avond, te boeien met verhalen over de Bodem van Elde en zijn geschiedenis en natuurlijk over het gehucht apart: Kasteren
In oktober is er geen lezing, het bestuur is nu druk met de voorbereiding van de Algemene (najaars) Ledenvergadering op 14 november a.s. Tijdens de vergadering zijn er bestuursverkiezingen, kandidaatstellingen zien we graag tegemoet. In het bijzonder een kandidaat voor het voorzitterschap. Het bestuur wordt tevens uitgebreid met twee leden; dit in verband met de voorbereiding voor het vijftigjarig bestaan van Kèk Liemt in 2024. Als nieuwe bestuursleden hebben we Hanneke van der Eerden en Harrie Raaimakers bereid gevonden. Tevens organiseren we na de Algemene Ledenvergadering een boekenbeurs. De opbrengst hiervan zal ten goede komen aan de festiviteiten rondom vijftig jaar Kèk Liemt. Boeken schenken voor de boekenbeurs kan ook, inleveren ieder woensdagmiddag van 14.00-16.00 uur op de zolder van het oude raadhuis. Enkele dagen voor de vergadering zullen we een lijst met titels verzenden zodat je vooraf een keuze kunt maken.
Het Rabo Clubsupport heeft onze vereniging een bedrag van € 76,70 opgebracht. Het is geen enorm bedrag maar iedere euro telt. Hartelijk voor jullie stem.
Ik hoop jullie allen te kunnen begroeten tijdens de Algemene Ledenvergadering. |
| |
.jpg)
|
Actueel
14 november Algemene (najaars)Ledenvergadering 19:30 uur in bezoekerscentrum D'n Liempdsen Herd.
28 november Lezing door Arnold van den Broek met als onderwerp "Het verhaal achter de Liempdse straatnaamgeving'- 19:30 uur bezoekerscentrum D'n Liempdsen Herd.
Elke woensdagmiddag van 14:00 tot 16:00 uur is onze Erfgoedkamer geopend in het oude raadhuis van Liempde. Woensdag 12 oktober j.l. bracht een bezoeker ons enkele fraaie documenten uit een nalatenschap van Liempdse vrijgezellen. Een document sprong daar uit. N.l. een brief van 23 maart1718. Hierboven is de eerste pagina van deze brief die enigszins gehavend is afgedrukt. Mooi om te zien hoe Liempde eertijds de titel "Heerlijkheijdt" droeg. Als schepenen waren destijds aangesteld, zo staat in de aanhef van de brief Pieter van de Laer en Gijsbert Heessels (?). Meer weten over de heerlijkheid Liempde. In het op 17 september j.l. verschenen boek: "Geschiedenis van de heerlijkheid Boxtel-Liempde en kasteel Stapelen" vindt u meer over het Liempde uit vervlogen tijden. PS Enkele leden hebben dit boek in de voorverkoop besteld. Diegenen die het nog niet hebben afgehaald, kunnen dat elke woensdagmiddag tijdens de openingstijden van de Erfgoedkamer doen. Hebt u het boek nog niet en wilt u het inzien/kopen. Tijdens openingstijden van bezoekerscentrum D'n Liempdsen Herd - Barrierweg 4 is het boek te koop voor € 27,50. |
| |
|
Uit de school geklapt....
Hoezo, gezag?
In het begin van de jaren ‘70 van de vorige eeuw bestond het fenomeen “schoolverlatingsdagen” nog nauwelijks. De leerlingen bleven gewoon tot de grote vakantie in de zesde klas en na een welgemeend “houdoe” verlieten ze de school, om na de vakantie naar het Voortgezet Onderwijs te gaan.
Nieuwe leerkrachten, nieuwe kansen! Toen Juffrouw Bouman en ik de zesde klas kregen in 1972 wilden wij een afsluiting van de leerlingen regelen. Na enig gepraat mochten wij met zo’n 60 leerlingen in de laatste week naar het jeugdhuis Pius X. De leerlingen kwamen rond 9:00 uur in de morgen aan; kregen verschillende activiteiten voorgeschoteld en gingen rond 17:00 weer naar huis. Een hele verandering als je de laatste 5 dagen van het schoolleven samen doorbrengt buiten de school.
Er werden allerlei activiteiten gepland: er was een songfestival met de burgemeester als jurylid; er werd onderling gesport op het terrein achter het jeugdhuis; er werd een spannende speelfilm getoond in de grote zaal; pater Teun Jacobs kwam seksuele voorlichting geven etc. etc. Voor de leerlingen was dit een grote verandering.
Bij al dit sporten wilde de jeugd ook tegen een team van onderwijzers en onderwijzeressen voetballen. Wij, Ine Bouman en ik, naar het hoofd van de school (Jan van Bergelijk red.) met de vraag of de leerkrachten tegen de leerlingen mochten voetballen. De eerste vraag die wij kregen was of wij dan ook “in korte broek” op het veld zouden komen. Daar werd bevestigd op geantwoord. Toen kregen wij als antwoord dat zoiets niet kon: Je had een bepaald gezag opgebouwd en als je in korte broek op het veld kwam was dat gezag meteen weg. Ik heb toen geantwoord dat mijn gezag niet afhangt van een korte of lange broek! 2 jaar later werd er gevoetbald.
Wim van Erp
Op foto evkl008226 (www.beeldbankliempde.nl) zien we:
Leerkrachten basisschool 1980-1981.
Staande v.l.n.r. Willy Braken (concierge), Joke Rabou, Joke van Ham, Wim van Erp, Oda van de Wiel, Harry Evers, Nel Klerkx, Rian van Iersel, Jos Vervoort, Ben Smeltink.
Zittend op stoelen v.l.n.r. Toon Mengels, Sjan van den Boer, Jan van Bergeijk, Maria Smulders, Ine Bouwman.
Zittend op de grond v.l.n.r. Gerard Hessels, Wim van Liempd, Ad van de Sprang, Annemarie Braken, Mari van de Brand, Harry van den Boogaard. |
| |
|
Goudschat gevonden op Kasteren in 1773
In de Hoeve te Maye (later Slijkhoeve) wordt op 6 september 1773 een bierkan met munten gevonden door Hendrik van Geffen en zijn knecht Wilhelmus Akkerveken die in de boerderij een vloer aan het uitbreken waren in de kelder en de kan vonden. Zij hebben direct de bewoners Willem van der Heijden en de eigenaar Abraham Verster die in Den Bosch woonde in kennis gesteld. Ze kwamen dezelfde dag nog met enkele mensen ter plaatse. Het gehele gebeuren is vastgelegd in een notariële akte door notaris Verster te ‘s-Hertogenbosch d.d. 25 maart 1775. In de akte staat o.a. het volgende: Hendrik van Geffen (1708-1795) en zijn knecht Wilhelmus Akkerveken waren de keldervloer van de Hoeve te Maye uit aan het breken en deze kelder moest ook uitgegraven worden. Ze ontdekten een stenen bierkan. Heere Wilhelmus Engelbertus Buschman, predikant te Boxtel, en Daniel Francois van Dompselaar, secretaris te Sint-Michielsgestel neven derselver huisvrouwen, en ter presentatie van bovengem Hendrik van Geffen en Wilhelmus Akkerveken, Willem van der Heijden, bewoner van hoeve hebben de munten geteld:
87 Kruijsrijksdaalders 217 gulden 10 stuivers
7 halve Kruijsrijksdaalders 8 gulden 15 stuivers
10 quart Kruijsrijksdaalders 6 gulden 5 stuivers
42 Ducatons 132 gulden , 6 stuivers
1 halve Ducaton 1 gulden, 11 stuivers
11 Fransche Rijksdaalders 27 gulden, 10 stuivers
2 Fransche Rijksdaalders met palmen 5 gulden, 0 stuivers
15 halve Fransche Rijksdaalders met palmen 17 gulden, 15 stuivers, 0 penn.
2 quart Fransche Rijksdaalders met palmen 1 gulden, 5 stuivers, 0 penningen
3 ½ en een quart Fransche Rijksdaalder 4 gulden, 7 stuivers, 8 penningen
19 halve Fransche Rijksdaalder 4 gulden, 7 stuivers en 8 penn.
5 quart Fransche Rijksdaalder 3 gulden, 2 stuivers, 2 penningen
1 Keulse Rijksdaalder 2 gulden, 10 stuivers, 0 penn.
Makende tezamen 452 gulden, 12 stuivers en 8 penningen.
In de illustratie staan Ducatons weergegeven.
De volgende onkosten (!) moesten betaald worden:
Abraham Verster 25 gulden
Willem van der Heijden voor een procent 10 gulden , 10 stuivers 0 penningen
Advocaat mr. Abraham Justus Verster 10 gulden, 10 stuivers
Hendrik van Geffen & W. van Akkerveken 5 gulden, 2 stuivers
Notaris Johan Paulus Versters 9 guldens, 9 stuivers, 8 penningen Totaal onkosten: 65 gulden, 17 stuivers en 8 penningen.
Blijft over: 386 gulden, 15 stuivers.
De twee vinders krijgen het derde part 128 guldens, 18 stuivers en 5 1/3 penning,
Dit bedrag moest teruggegeven worden wanneer zich onverhoopt een rechtmatige eigenaar zou melden. Voor het bedrag van 128 gulden kon men een huis kopen. Waar de rest van het geld naar toe ging wordt niet vermeld.
Ger van den Oetelaar |
| |
|
Toponiem verklaard
Berg
Meest voorkomende namen voor hoogten in de Kempen zijn berg, bult, donk (in moerassige streken), heuvel.
"We moeten ons voor de geest houden dat het in Nederland altijd betrekkelijk geringe verhogingen betreft," aldus Staring.
Een vrij groot gebied in Liempde draagt de naam "de berg". Gemiddelde hoogte tussen +9m. en +10 m. N.A.P., globale begrenzing: Smaldersestraat, Boxtelseweg, straat "de Berg". De Berg, met oostelijk daarvan aansluitend de Kerkakkers, wordt wel gezien als het oudste bewoningsgebied van Liempde. Hier was immers de eerste kerk. Bij de Dommelovergang naar het noorden was al vroeg een watermolen.
De hoge gronden vormden een goed akkergebied, het begrenzende beekdal leverde gras en hooi voor het vee, de beek verschafte voedsel door wat visvangst. Vanaf de negende/tiende eeuw is er ongetwijfeld een toenemende bewoning; wat later trekken ook mensen naar de hogere gronden van Casteren, Hezelaar en Vrilkhoven. Een groot heergoed in het buurtschap was de hoeve "ten Kerkhove", die in de vijftiende eeuw eigendom was van de abdij van Averbode. Vermoedelijk is al een of twee eeuwen voordien bij dit heergoed een kapel gebouwd: de Sint Janskapel, waarbij de eerste vermelding dateert uit 1440.
De meeste percelen met deze naam zullen we in dit gelijknamige buurtschap vinden, maar ook hierbuiten komt dit toponiem voor als benaming voor ten opzichte van de omgeving wat hoger liggende percelen.
Uit: Liempdse contreien in naam door de eeuwen heen, door Frits Beelen 2002; pag. 209-210. Het boek is te koop voor € 10,00 in de Erfgoedkamer. Elke woensdagmiddag open van 14:00 tot 16:00 uur of op afspraak via info@kekliemt.nl.
Op de foto de boerderij van Bertus van Abeelen (1888-1970) gelegen op Den Berg. |
| |
|
Archeokout 15
Als de wereld vergaat dan ga ik naar Nederland, want daar gebeurt alles vijftig jaar later. (Ooit aan H. Heine toegeschreven, maar hij had het over Mecklenburg.) Hoe onzinnig deze bewering over het achterlijke Nederland ook moge zijn, soms klopt het. In het bijzonder is het van toepassing op de neolithisering waar we in de vorige aflevering aan zijn begonnen.
Ja, de akkerbouwers kwamen ruim vijfduizend voor Chr. naar Limburg. Dat was al wat laat omdat we in een uithoek zaten, maar na wat ge-heen-en-weer was het uiteindelijk de Michelsberger cultuur die ons land ten zuiden van de grote rivieren agrarisch maakte. En boven de rivieren dan? Daar bleef het nog even mesolithisch, want het was er te nat en te kleiig. Ons aller Trijntje, onlangs aan de canon van Nederland toegevoegd, was een jager-verzamelaarster uit de Rijn-delta, toen elders in Europa de boeren al hoog en breed boerden.
De invasie van anatolische boeren stopte bij de Maas, de mensen in het westen en noorden verschilden daarvan genetisch en cultureel. Ze waren half nomadisch en leefden vooral van visvangst en jacht. Maar ook huisdieren als koe, varken en hond komen voor, zij het zo'n vijfhonderd jaar later dan in het zuiden. Omdat de eerste opgravingen van hun nederzettingen in de zestiger jaren van de vorige eeuw in Flevoland plaatsvonden wordt dit de Swifterbantcultuur genoemd. Er zijn echter ook opgravingen van de Swifterbantcultuur in Zuid-Holland, Utrecht en oostelijker tot aan de Elbe. Hun keramiek was herkenbaar aan de opbouw met rollen en werd vooral gebruikt voor de opslag van vis, maar nooit voor melk.
Ze hadden wel contacten met het zuiden zoals blijkt uit aardewerkvondsten en uit de herkomst van vuurstenen werktuigen. Ook uit het latere voorkomen van kleine experimenten met akkerbouw blijkt de invloed van het zuiden, maar ze zouden pas agrariers worden rond 3400 v. Chr.. Dat is duizend jaar na de komst van de Michelsbergers. In de tussentijd bewoonden de Swifterbanters seizoensgebonden de donken en duintoppen in de veengebieden en wetlands, af en toe verdreven door het wassende water. Die nattigheid weerhield hen van het houden van schapen en geiten vanwege het gevaar voor leverbot, maar toen ze wel landbouw gingen bedrijven hadden ze van dat water ook weer plezier, het was een natuurlijke irrigatie van de akkers met regelmatige kleiafzettingen.
Hoever de sociale uitwisseling met de Michelsberger versie van de anatolische boeren reikte is niet helemaal duidelijk maar rond 3400 v. Chr. is de Swifterbant cultuur in het westen geleidelijk opgenomen in de Vlaardingen cultuur. Dat was een soort culturele herbezinning van de sedentaire zuidelijke agrariers op het mesolitische jager-verzamelaarsleven uit de rivierendelta. Overblijfselen daarvan werden eerst in Vlaardingen gevonden en daarna van Eindhoven tot de Belgische en Zuid-Hollandse kust.
In het noorden werd de Swifterbantcultuur vermengd met, of waarschijnlijker, verdreven door de Trechterbekercultuur en die bestond voornamelijk uit nazaten van de anatolische boeren, maar dan van een tak die via Scandinavië naar het westen migreerde. De trechterbeker cultuur was sterker agrarisch georienteerd dan de Swifterbanters. Ze hielden de koeien niet alleen voor vlees en zuivel, maar ook per span als trekkers voor de ploeg. Ze hadden bovendien wagens met wielen en konden wol spinnen, vermoedelijk als gevolg van de connecties met de Cucuteni en Tripolje culturen in het oosten. Bovendien werden regelmatig de akkers verplaatst, als de grond uitgeput raakte werden nieuwe terreinen ontgonnen en bossen gekapt. Kortom de cultuur boven de grote rivieren ging flink op de schop, maar wel veel later dan elders.
Net als de Michelsbergers in het zuiden hadden de trechterbekers gemeenschapscentra die een rol zullen hebben gespeeld in de religie en de dodencultus. We kennen de trechterbekers ook van de hunebedden, waarin bijzondere personen met veel eer en grafgiften werden begraven. De megalieten werden opgericht gedurende een ruime honderd jaar en gebruikt tot eeuwen lang daarna voor de elite. De megalietenbouw vond in een groot deel van West-Europa plaats, van Portugal tot Bretagne, Engeland (Stonehenge) en Denemarken. Het algemene voorkomen van deze grote bouwwerken, ouder dan de pyramides, geeft aan dat er veel contact en uitwisseling van ideeën was tussen de verschillende West-Europese culturen, die in meerderheid een anatolische oorsprong hadden.
De Trechterbekercultuur bleef in het noordelijke deel overheersend tot rond 2800 v.Chr., maar toen was het uit met de pret. Ook voor de Vlaardingencultuur trouwens. Eigenlijk voor alle toenmalige culturen van anatolische of mesolithische snit. Plots liep Nederland niet meer achter, want over geheel Europa raasde ongeveer tegelijkertijd een nieuwe culturele storm, geblazen door een overrompelende imigratiegolf uit de Kaspische steppe. Geen schijn van kans voor de AZC's. In een kleine eeuw was het gepiept, niets zou meer hetzelfde zijn.
Jaap van der Woude |
| |
Meer toponiemen in Liempde. Deel 8.
Hieronder een achtste deel van de lijst van Wim Veekens betreffende extra Liempdse toponiemen (aanvulling op het boek van Frits Beelen):
REGENMORTEL Stuck beems den Regen mortel, gelegen inde jurisdictie van lyemdt, 1503, R57 f113;
REINERSHOF Lyemde, vrilichoven in loco dicto reynershof, 1389, BP R1178 f234;
REISWEGJE Casteren, teulland de Calverstrepen en den Dornacker in de Molenstraat, ten zuyden van den voorsten Braak, ten westen van den agtersten Braak en ten noorden het Reyswegjen, 1723, BP R1716 f1;
REKKENDONK Lyemde, (land) die rekendonc, 1384, BP R1177 f100v; (huisplaats geh.) die vloet ad locum dictum rekendonc, 1415, BP R 1189 f141v; (goed geh.) die rekendonc (in het gerecht Liempde), 1423, BP R1193 f379;
REUT Perceel teulland gent. het Reudt, [tot] de gemeene straat en de dagmaten, 1754, 1l30r, R146 f303(v);
RIJKE(N) (Liemde), (broek) in loco dicto int Rijken, 1421, BP R1192 f133v;
RIOOL Lyemde, (waterloop) die ryoel, 1389, BP R1178 f86v; Lyemde, (beemd) wychmansbroeck [naast] rivulus dictus ryoel, 1487, BP R1256 f23; Lyemde, in wychmansbroeck [bij] den ryoel, 1491, BP R1260 f286v; die eckerdonck gelegen in die pchie van Boxtel in die jurisdictie van Lyemd rontomme erff[enisse] der erfgen[amen] Jans van Collenborch, vytgenomen deen eynd die Ryoel aldaer vloyende daer die molen op steet, 1516, R60 f58v; Half Hooi in de Steegvelden [aan] de Rioolloop] onder Vrelikhoven, 1831, E, NA 8014 v.d.Bosch Udenhout;
RODE BLEEK Het oostelijk deel van het vroegere dennenbosch gen. den Roode Bleek, gelegen te Liempde, 1885, E 1170 t/m 1175, NA doosnr. 481 nr.47; Ook sectie E nr.1696-1697.
RODELANDIn parrochia de bucstel ad locum dictum casteren petia terre: dat rodelant aan den gruenewech, 1389, A, BP R1178 f114; par. bucstel, in loco dicto Casteren, pecia terre: dat Rodelant, 1402, A, BP R1183 f60v; (stukje land) geh. dat Rode Lant in Boxtel t.pl. geh. Casteren, 1444, A, BP 1214 f124;
RODE STEEG (Houtwas) Roode Steeg, 1885, NA doosnr. 481;
ROOIERHEK Hout op stam aan het Rooijerhek in Pannenveld in het Broek, 1875, D, NA doosnr. 471 nr.9;
ROOIJERVE, JAN VAN Heyvelt, weyvelt en houtvelt aen vellers velt neven Jan van Roy erve, 1547, O, R64 f34v; Ws. Velder.
ROOSBEEMD Lyemde, in loco dicto in roesbeemt, 1384, BP R1177 f110v; Lyemde, den roesbeempt, 1447,Mannenhuisarchief Esch; ex quodam prato dicto roesbeempt in parochia de bucstel, 1475, BP R1244 f233v; halff dachmaet hoybeempts gelegen inden Roosbeempt onder groot lyemde, 1558, R67 f104v;
ROT (Weiland) de Rot, 1890, E 803, 60a40ca, NA doosnr. 486 nr.151;
ROUWBEEMD Den rouwbeempt aende Casterensche meulen, 1653, R13 f188v; een dagmaat hooij tot Liempde onbedeelt in Berenbeemt en Rouwbeemt, 1753, R146 f195; (groesland) de Rouwbeemd, 1833, E, 15r30e, NA 560; Vgl. Rubeemd.
ROUWBROEK Stuck hooijlants ghenpt. t Roubroeck, ghelegen in de heerlicheijt van Liempde t.pl. ghenpt. Wechmans Steeghde, 1629, R51 f284v;
ROUWLAAR (Weiland) Rouwlaar, 1885, NA doosnr. 481 nr.108;
RUBEEMD Lyemde, in loco dicto ruwe beemden, 1387, BP R1178 f6v; In loco dicto casteren, die rubeemt aan de dommel, 1390, A, BP R1178 f280v; stuk beemd in die rubeemt in de parochie bucstel, [aan] die dommel, 1391, A, BP R1179 f33; bemdt gheh. die rubent ghelegen bi casteren bi die molen, 1394, A, R53 f8v; De beemd is van Coel Hannen zoen. (Beemd in) die rubeemt, Bucstel, 1396, A, BP R1180 f593; alle sulke ghedeelten als Ude [zoen Laurents vanden brukelen wilneer] heeft in Rubeemt ende in berenbeemt, 1398/9, A, R53 f31v; Rubbe beemt, 1472, A, R55 f131v; 1472‑73. Ws. hetzelfde als Rubeemd. Rubeemt, Lyemdt, 1481, A, R55 f317v; acker lans aldaer [= kleynder lyemdt] geh. op laeracker, streckende vanden cartuysers aen rubeemt, 1485, A, R56 f62v; stuck beems geh. Rubeemt gelegen tot groet lyemdt, 1492, A, R56 f157; stuck beemps myt Dirck Roelofszn gelegen in Rubeempt, 1505, A, R59 f2v; een dachmaet hoeys in Rubempt ryende, 1529, A, R61 f57; bempt gelegen tot casteren by rubempt, aen chatusers, 1547, A, R64 f11;
RUND Perceel groes gen: op de Rund met den houtwasch gelegen onder Heselaar, 1754, 1 dagmaat, R146 f304v;
SASSENBUNDER Parochie Boxtel, dingbank Liempde, zassen buenre (bij bordelaer), 1393, A, GBH regestnr.90; parochie Boxtel, gerecht Liempde, de sassenbuenre (bij beemd gen. bordelaer), 1430, A, GBH regestnr.186;
SAVENDONK(Agrum terre) in parochia de bucstel ad locum dictum Savendonc, inter communem plateam et inter hereditatem symonis dicti de leemputte, 1396, A, BP R1180 f532;acker lants gheh. die zeept ghelegen op zavendonc, 1398/9, A, R53 f30; [Liempde], Casteren, (land) die mispeldonc in die zavendonc, 1449, BP R1220 f169; ex campo terre mericalis sito in parrochia de bucstel, in loco dicto zavendon[ck], 1466, A, BP R1235 f89; ex campo terre mericalis, sito in parrochia de bucstel, in loco dicto zavendonck, inter hereditatem symoniss dicti de leemputten et inter communem plateam, 1473, A, 3½b, BP R1242 f268;ex domo, area, orto (…), sitis in parrochia de bucstel, in iurisdictione de lyemde, ad locum dictum casteren, ad locum ibidem dictum op zavendonck, 1474, A, BP R1243 f114;ad locum dictum zavendonck, 1482, A, BP R1251 f168; Zie de volgende naam. Tres lopinates terre, in parochia [de bucstel, in tribunali de lyemde] ad locum dictum tsavendonck, inter hereditatem gerardi die necker et inter stegam, 1504, A, BP R1272 f224v;Liemde, de Munnekensbosch op Savendonck, 1683, A, BP R1676 f227; Liempde, Casteren, de Munnikenbosch op Zavendonck, 1723, A, BP R1716 f1; eikenboomen en witboomen op stam staande op goederen t.pl. gen. in het Koot onder Boxtel, en de Borrels onder Sint Oedenrode en op Savendonk onder Liempde, 1856, A, NA 603 nr.163; Bij de oudste vermeldingen is het niet uit te sluiten dat sommige tot het grondgebied van Onrooi-Boxtel behoren. Vgl .ook nog Savendonk onder Sint-Oedenrode: (huis, erf, tuin en goederen in St‑Oedenrode t.pl. geh.) op gheen Zavendonck (BP R1228 f157, 1458).
Ger van den Oetelaar |
| |
|
Feest van de 100 jarige Cornelis van Mensvoort,
Provincie Noord-Brabant; ’s-Hertogenbosche Courant, 12-11-1874.
Zaterdag 7 november is Cornelis van Mensvoort 100 jaren oud geworden en heden wordt dit heugelijke feest door de Liempdenaren algemeen gevierd. Honderden, ja duizenden mensen, uit onderscheidene plaatsen in den omtrek zijn naar hier gekomen, verhogen dit zeldzame en luisterrijk feest. Ten 9:00 uur werd de jubilaris aan zijn woning door het gemeentebestuur opgehaald en naar de kerk vergezeld, als waar zich een stoet vormde. Deze werd door 2 marechaussees te paard geopend en bestond deze uit ene afdeling van de erewacht, vervolgens uit de handboogschutterij “La Creation”, de harmonie van Liempde, de choristen, den schoolmeester met schooljongens en de burgemeester met de leden van de Raad. Als nu verscheen de jubilaris, op ene versierde wagen gezeten, omgeven en gevolgd door zijne kinderen en kindskinderen. Hierna kwamen de mannelijke familieleden, van welke de 100 jarige feesteling oom, oudoom, of over-oudoom was. Eindelijk bevonden zich in dezen waarlijk statigen optocht de handboogschutterij “L.Union”en de landbouwvereniging, terwijl de stoet door de 2e afdeling der erewacht gesloten werd. Sommige dezer verenigingen droegen banieren, onder welke de landbouwvereniging, wat bevatte:
Honderd nieuwe zonnekringen, Straalden op zijn hoofd te neer,
Voorspoed troost en zegeningen, Zelden smaakt men zulk een eer,
Doch bij wederwaardigheden, Hield hij steeds het oog op God,
Altijd was hij goed tevreden, Wachtend op des Hemels lot.
Door enige herdertjes werd de jubilaris in de kerk geleid en verzocht om plaats te nemen op enen versierden stoel voor de communiebank, terwijl ene kroon met guirlandes boven het hoofd van de jubilaris prijkte. Alsnu begon de H. Mis, opgedragen door de weleerwaarden heer Van der Velden, pastoor te Vessem, neef van den jubilaris, bijgestaan door de eerwaarde heren Verhees, kapelaan te Liempde als diaken en van Laarhoven, kapelaan te Boxtel als sub-diaken, terwijl de weleerwaarde heer Raaijmakers, pastoor te Liempde, als index optrad. De misdienaars waren 2 neven van den jubilaris uit het seminarie. Het zangkoor, hetwelk tot directeur heeft een schoonzoon van den jubilaris, de heer Christ van Gestel, voerde de 2e Mis van Smit uit. Na afloop van den H. Dienst werd het “Adora 2e” van Hambilotte aangeheven door den heer A. Crols, die met zijn welluidende tenorstem de menigte in verrukking bracht. Onder dit verheven gezang verliet de jubilaris de kerk om aan de pastorie enige versnaperingen te gebruiken. Voor de kerk was een praalboog opgericht waarop een huldeschrift was aangebracht. De jubilaris ging, na enig oponthoud aan de pastorie, met de zich gevormd hebbende stoet door een laan van mastbomen en guirlandes naar de woning van de burgemeester, alwaar de jubilaris een morgendrankje werd aangeboden en hij smakelijk uit ene versierde gouden pijp rookte. Aan de burgemeesterswoning las men:
Geheel een eeuw is heengegaan, toch d’n eik, nog frisch, is niet geveld.
Voor het raadhuis was ene ereboog geplaatst, die letterlijk de doopakte van den jubilaris bevatte, zoals die in het R.K. Doopboek voorkomt en de zeldzame bijzonderheid opleverde, dat die woorden juist een chronicum maakten van zijn geboortejaar, luidende alsdus:
7 november Bapt est Cornelis FiliusTheodori van Mensvoort et A. Heesels.
Ten slotte begaf de stoet zich naar de woning van de jubilaris in de Hezelaarsestraat en hier wachtte deze nieuwe verrassingen. De harmonieën van Boxtel, Schijndel en Best waren middelerwijl aangekomen en hadden zich, met de harmonie van Liempde, voor het huis van den gevierde grijsaard verenigd ten einde afwisselend muziekstukken uit te voeren. Het huis werd letterlijk overstelpt met bezoekers, van allerlei kanten, die den jubilaris wilden zien wiens portret door den gunstig bekend staande fotograaf A.G. Schull te ’s-Hertogenbosch was vervaardigd en met toestemming algemeen verkrijgbaar was gesteld. Allen, waaronder zeer aanzienlijke geestelijke en wereldlijke personen, wilden den gevierden man spreken en de hand drukken. Er drongen zich ten leste zoveel nieuwsgierigen op, dat men het geraden achtte den geachte grijsaard over te halen zich uit een vertrek der woning te verwijderen ten einde niet onder de voet gelopen te worden.
Ten slotte begon het fanfaregezelschap uit Boxtel uit te voeren het bekende volksstuk: Lang zal hij leven! Lang leve hij! hetwelk tegelijkertijd door de onafzienbare mensenmassa werd meegezongen en een onuitwisbare indruk achterliet. Cornelis is overleden op 12 november 1875, oud 101jaar en 5 dagen. In den Graafse Courant van 14-11-1874 vermeldt men dat te Liempde op 7 november 1874 iemand 101 jaar oud is geworden en op dinsdag nog tarwe heeft gezaaid.
Jan van de Sande |
| |
|
Beeldbank vraag
Toos Egelmeers (midden), Toos van de pastoor (pastoor Klaasen) in de volksmond, viert haar tachtigste verjaardag. Wie zijn er op visite bij Toos? Het gaat ons vooral om de drie linker personen. Rechts van Toos zitten Diny Smits-Beljaars (echtgenote van oud burgemeester Piet Smits) en pastoor Jan van Adrichem O.Praem (toenmalig pastoor van Liempde.) Weet je de overige namen? Geef het dan aub even door via info@kekliemt.nl. Bij voorbaat hartelijk dank.
Els Vissers |
| |
|
Bijna een kartuizerklooster in Liempde
Kartuizerklooster op Kasteren?
Vanaf eind 16e eeuw hebben de kartuizers het verre van gemakkelijk gehad in de Meierij. De kartuizerprior Cornelis van den Kerckhove acht het in 1572 niet veilig in het klooster in Vught en Den Bosch. Hij krijgt gedaan dat hij zich met zijn mede conventualen in 1573 kan vestigen op kasteel Stapelen in Boxtel. In Boxtel wonen ze minstens negen jaar, aldus Eligius, op een wijze die niet past voor kartuizers: het kloosterslot wordt niet onderhouden, van eenzaamheid is geen sprake, ze vieren hun liturgie in de Boxtelse kerk en worden daar begraven. Na goede aankopen in het Antwerpse kunnen de kartuizers daar terecht. Maar daarvoor is tijd nodig. De prior acht Den Bosch geen goede omgeving om de verdere ontwikkelingen af te wachten. Daarom gaan de kloosterlingen in 1623 voor de tweede keer naar Stapelen.
Rond 1624 zijn er nog ideeën van de kartuizers geweest om op een van de Kasterense kloosterhoeven (zeer waarschijnlijk Het Groot Duijfhuis) hun klooster te vestigen, maar dit is niet uitgevoerd. De kartuizers vroegen destijds aan de bisschop van ’s-Hertogenbosch om bouwmaterialen vanuit het verwoeste klooster in Vught naar Kasteren te mogen brengen voor een gebouw met een kapel daar.
Hierbij een foto van Het Groot Duijfhuis rond het jaar 1900.
Ger van den Oetelaar
|
| |
|
