Kèk Efkes - jaargang 4 nummer 17 - 15 augustus 2022

Van de Voorzitter

Zomeren

Het is warm. Voor de één is het genieten voor de ander is het afzien. Weer anderen juichen want de investering op de zonnepanelen wordt nu al in 4 jaar terugverdiend en geen 6 zoals ze dachten. Hoe we er ook over denken we zullen het er mee moeten doen. Lekker in de schaduw onder een boom en rustig aan is mijn devies. Vandaar dit korte stukje. Kortom tot september, wanneer we onze activiteiten weer op starten. 

Actueel

17 september (Besloten) Boekpresentatie op kasteel Stapelen van de Geschiedenis van de heerlijkheid Boxtel-Liempde en kasteel Stapelen. Leden van onze Erfgoedvereniging kunnen bij voorinschrijving en betaling het boek voor een gereduceerde prijs aanschaffen. Een afzonderlijke mail is hier al aan alle leden verzonden. Gemist? Kijk dan ook nog even in je spambox. 

Op 17 september is in De Serenade ook een boekpresentatie van oud Liempdenaar Jasper Mikkers met een heruitgave met aanvullingen over zijn boek, dat in Liempde rond Den Groote Waterloop afspeelt. De titel luidt "De kleine jongen en de rivier." Zodra er meer over bekend is publiceren wij hoe aan dit boek te komen.

Op 6 september vanaf 12:00 uur kun je op de site van Brabants Landschap inschrijven op de edelhertenexcursies. Wees er snel bij van de ervaring leert dat deze bronstexcursies snel zijn volgeboekt. Vorig jaar waren de excursiedata in 40 minuten volgeboekt. Bezoekers komen uit het hele land. 

26 september 19:30 uur Lezing in D'n Liempdsen Herd van ons lid Ger van den Oetelaar over de gemeijnt Bodem van Elde. Dit als voorloper op de boekpresentatie op 19 november in de raadzaal van het gemeentehuis van Boxtel. De proefdruk  van dit schitterende boek is thans in volle gang. 

Het Klein Duijfhuis

Het Klein Duijfhuis wordt gebouwd in gemeijnt Tuijtelaar 

Deelgemeijnt Tuijtelaar bleef na de verdeling in 1802 in handen van de “Bodem van Elde” in totaal 2,3 hectare. Het werd in 1849 verkocht aan de weduwe van Bernardus Jacobus van Rijckevorsel (1790-1841), Elisabeth Maria Clara Vermeulen (1797-1862), die al veel eigendommen, onder meer Het Groot Duijfhuis, in de omgeving had. Zij liet rond 1850 Het Klein Duijfhuis bouwen. De naam is afgeleid van Het Groot Duijfhuis dat de weduwe Elisabeth Maria Clara Vermeulen ook in eigendom had. Na de dood van Elisabeth Maria Clara Vermeulen werden hun eigendommen, waaronder Het Klein Duijfhuis, in 1863 gedeeltelijk verkocht aan Johan Christoffel Marggraff (1832-1901). In totaal werden ruim 75 hectare grond en twee boerderijen verkocht. In de akte wordt genaamd Het Kleine Duifhuis e.a. verkocht als zesde koop voor 9.700 gulden aan Johan Christoffel Marggraff.

In januari 1890 woonden Hendrikus van Boxtel (1847-1927) en Antonia van der Burgt (1842-1918) met hun grote gezin in Het Klein Duijfhuis. Klompenmaker Marte Kelders (1844-1944) woonde er vanaf oktober 1891 met zijn twee kinderen. Zijn knecht was klompenmaker Jan “Kapoen” van den Langenberg (1868-1944).  Per juni 1912 woont er het met totaal eenentwintig geboorten zeer grote gezin van Kees van Oorschot (*1880) en Anna Maria van der Meer (1887-1934). Zoon Franciscus (*1912) is de eerste die op Het Klein Duifhuijs geboren wordt. Ze zijn afkomstig uit Schijndel. In 1921 brandt Het Klein Duijfhuis gedeeltelijk af, het woongedeelte bleef gespaard maar het stalgedeelte met vee ging verloren. In de tweede wereldoorlog wonen de neef van Kees van Oorschot, landbouwer Petrus Josephus Maria van Oirschot, roepnaam Piet, (1908-1981) en Hendrika Wilhelmina Michels (1906-1998) op Het Klein Duijfhuis. Hij komt van Banisveld, Boxtel. Tijdens de bevrijding in september 1944 wordt het huis door een granaatinslag beschadigd en in 1946 wordt een noodwoning gebouwd.  Volgens de opgave vanwege de wederopbouwvergoeding in 1951, bezit Piet van Oirschot vier stuks melkvee, vier stuks jongvee, één paard en acht varkens. Het boerderijcomplex bestond uit een paraplu met strodak, potstal, paardenstal, kapberg,  varkenshok en kippenhok. De herbouw heeft erg lang geduurd en later werd alleen het noordelijk gedeelte verhuurd en het zuidelijk gedeelte niet. Op dit moment is Het Klein Duijfhuis in eigendom van de Marggraff-stichting.

Ger van den Oetelaar

Beeldbank vraag

Nieuwe beeldbankvraag:

Foto evkl001240. Wie kent de namen van deze mannen? Ze staan in een aardappelveld en zijn waarschijnlijk Coloradokevers aan het vernietigen. Bij voorbaat dank voor jullie reactie.

Namens Beeldbank Liempde,                                                                                                                

Els Vissers 

Prachtige aanwinst Beeldbank: Mathijs van den Oetelaar, winkelier

Matthijs van den Oetelaar, de zoon van Martinus van den Oetelaar en Adriaantje Heijmans geboren te Schijndel op 25 jul 1848 en overleden (81 jaar oud) te Liempde op 5 augustus 1929, trouwt (resp. 25 en 33 jaar oud) te Schijndel op 13 juni 1874 met Elizabeth Schellekens, dochter van Johannes Schellekens en Emerens Verhagen, geboren te Schijndel op 3 apr 1841. Zij sterft reeds op 14 april 1875. Mathijs huwt voor de twee keer (resp. 45 en 48 jaar oud) te Liempde op 22 jan 1894 met Barbara van den Langenberg dochter van Wilhelmus van den Langenberg en Christiena van Reksel/Rixtel geboren te Boxtel op 14 november 1845. Via zijn huwelijk in 1894 komt Matthijs van den Oetelaar in Liempde wonen. Barbara overlijdt te Liempde op 10 nov 1919. Zij was eerder gehuwd te Boxtel op 20 april 1872 met Martinus Appeldoorn, geboren te Liempde op 30 oktober 1839. Marinus overleed (45 jaar oud) te Liempde op 18 februari 1885. Uit dit huwelijk zijn zeven kinderen geboren. Mathijs was actief als winkelier en herbergier op Kerkeind nummer 28. In dit café was onder andere Handboogvereniging l‘Union thuis, zij vierden daar in 1906 hun veertigjarig bestaan. Op de foto staat waarschijnlijk Matthijs (op klompen) en Barbara (met poffer) en dochter Wilhelmina Apeldoorn. Boven de deur staat (in de winkelruit): M. van den Oetelaar Winkelier.

Ger van den Oetelaar

Mysterie Velderse hoeve ontrafeld

De Velderse hoeve
Gelet op de veronderstelde datering van de Velderse wal, is de Velderse hoeve al in de 13e eeuw aanwezig.  In 1389  wordt een erfcijns doorverkocht aan Nicolaas van Beerze. De vermelding uit 1389 op Velder gaat zeer waarschijnlijk over een hoeve. In 1389 wordt namelijk al gesproken over het erfgoed van de heer van Boxtel, wat waarschijnlijk duidt op een erffenisse. De conclusie lijkt gerechtvaardigd dat op dat moment er al (beperkt) bebouwd land met een hoeve aanwezig is. Het is in die tijd normaal dat een hoeve in het bos staat. (daarentegen is het een zeldzame situatie dat het bos er anno 2022 nog steeds is). De hoeve wordt in de 18e eeuw eerst geïnspecteerd en in 1768 afgebroken en op Stapelen in onderdelen verkocht. In 2021 is er archeologisch onderzoek  verricht op de hoevelocatie. Deze onderzoeksgegevens hebben, samen met de gedetailleerde sloopgegevens, bovenstaande tekening van de Velderse hoeve opgeleverd, zodat we nu precies weten waard de hoeve stond en welke bijgbouwen aanwezig waren. 

Ger van den Oetelaar

Excursie Rouw Bommel en film Den Groote Waterloop

Wie tijdens de zomeravondactiviteit van 17 juli er niet bij was heeft heel wat gemist. Hoewel vakantieperiode hielden we wel rekening met een select gezelschap voor deze activiteit, maar de praktijk was anders. Maar liefst 27 deelnemers hadden zich vooraf aangemeld. Twee personen fietsten niet mee en kwamen specifiek voor de filmpremière van Den Groote Waterloop. 14 leden van onze vereniging en 11 niet leden gingen om 19:00 uur met de fiets onder leiding van onze leden Arnold van den Broek en Theo Bressers (de excursieleiders van deze avond) op pad naar de Rouw Bommel en de voormalige vloeiweide De Kooi.

De belangstelling voor deze avond van de pers was opvallend. Zo schoof om 20:45 uur het Brabants Dagblad aan bij de première van de film 'Den Groote Waterloop' in D'n Liempdsen Herd en gaf Omroep Dommelland acte de presence bij de buitenexcursie -terug te zien via het het Omroep Dommelland of klik op https://youtu.be/QCq6S4C9OBI. Kortom over belangstelling op deze zomerse avond geen klagen.

Op de Rouw Bommel of zogewenst Rouwbommel, beide schrijfwijzen zijn correct, werd stil gestaan bij de oude route van de Vleutstraat -eertijds de Rekkedonken genoemd-. De oudste benaming van de 'Rekkendonken" stamt uit 1320 waarbij we in de archieven de zin "de bonis in die rekendonc" tegenkomen. Een eeuw later (1421) lezen we "broek in die Rekendonc en beemd in die Rekendonc, aldaar op die Vleut."

Ook de naam Rouw Bommel/Rouwbommel komt veelvuldig voor in de periode 1661-1880. In 1661 wordt gesproken van "rouwbommeken" en in 1756 teken we op: "uijt een hoijvelt en houtwasch in de rekendonck gent / Rouwbommel, item uijr wwn hoijweij en houtvelt."

Kortom heel wat historie waarbij hooi en hout regelmatig voorkwam. Dat is ook de reden dat in het grote plan Landschap van Allure de gemeente Boxtel, in samenspraak met SPPiLL, het plan opvatte om de Rouwbommel terug te brengen naar de situatie van rond 1900-1915. Hiertoe zijn 6,5 hectare landbouwgrond omgevormd tot natte weilanden, houtwallen en moerasachtige stroken. In het veld was daar, gelet op de lange droogteperiode die ons land nu teistert, in juli nauwelijks iets van te merken. Ook de twee poelen, waar in de laatste winterperiode nog op werd geschaatst, was geen water te bekennen.

Op ouderwetse wijze is in juni het grasland gehooid. Enkele zogeheten 'hooiruiters' stonden nog in het veld. Ook werd stilgestaan bij de QR-codes die her en der in het gebied zijn geplaatst en waar in 12 korte filmpjes wordt verhaald van de de historie in het stroomgebied van Den Groote Waterloop. 

Lieke Faber Film & Theater maakte van de 12 filmpjes een ruim 50 minuten durende documentaire waarin ze haarfijn de 12 verhalen uit de filmpjes fileerde. Benieuw naar de filmpjes en de grote film?

Wandel dan onder andere de route Rouwbommel, te verkrijgen in D'n Liempdsen Herd, of kijk op het YouTubekanaal van SPPiLL via www.sppill.nl

Na de Rouwbommel werden de fietsen geparkeerd tegen de veldpoort van De Kooi. Een weiland tegenover manege De Rekkendonken. Hier startte burgemeester Van de Laar eind 19e eeuw een gewaagd project op de zogeheten 'vloeiweide-techniek'.  In filmpje 07 legt ons lid Theo Bressers haarfijn uit wat deze techniek van weide bevloeien inhoudt. Tijdens de excursie liet Theo dat zien aan de hand van een, in het veld, aangebrachte maquette van cortonstaal en kunstgras. Tijdens zijn uitleg liet Theo zich tevens ontvallen dat hij in de tijd dat hij tot z'n 18e op de Gerritshoeve woonde, nimmer van het toponiem De Kooi had gehoord. Dat werd pas duidelijk toen hij zich verdiepte in de techniek van de vloeiweide. Een revolutionarie techniek die echter voor Liempde te laat kwam. 

Terug in bezoekerscentrum D'n Liempdsen Herd liet Lieke Faber Film & Theater, na een korte inleiding over Oral History, in haar film zien hoe verhalen een eigen leven kunnen gaan leiden. Kortom is wat geschreven wordt altijd waar en wat verteld wordt ook??? Wie de film wil zien. Zoals al gezegd. Ga naar het YouTube-kanaal van SPPiLL via www.sppill.nl en klik op 'Oral History Den Groote Waterloop.'

Als Erfgoedvereniging zien we terug op een geslaagde zomeravondactiviteit. In september starten we weer op met op 26 september a.s. om 19:30 uur een lezing over De Bodem van Elde door ons lid Ger van den Oetelaar. Dit als voorloper op de boekpremière van het boek over De Bodem van Elde, dat op 19 november a.s. verschijnt.

Arnold van den Broek,                                                                                                                          secretaris Erfgoedvereniging Kèk Liemt.

Meer toponiemen in Liempde. Deel 6.

Hieronder een zesde gedeelte van de lijst van Wim Veekens betreffende extra Liempdse toponiemen (aanvulling op het boek van Frits Beelen):

KAATSCHEUTWEI De Kaatscheutwei  t.pl. gen. de Prangen, 1885, E 1681, 64a50ca, NA doosnr. 481;

KALVERSTREPEN (Kasteren) (Houtwas) de Kalverstrepen, 1890, A, NA doosnr. 486 nr.5;

KAPEL(Stukje land onder) Casteren, t.pl. geh. opten hoghen acker (tegenover de kapel), 1444, A, BP R1214 f124;Groter Liemde, bi der capellen, 1453, BP R1223 f97; Betreft een hoeve bij de Sint-Janskapel. Groter Lyemde, een hove bi der capellen, 1459, BP R1229 f269;

KASTEREN Beemd in Casteren achter de watermolen aan de Dommel, 1384, A, THG regestnr.944;­stuk land in de par. van Bucstel in het tribunaal van Lyemde t.pl.gez. Casteren, 1479, A, THG regestnr.1460; langs de gemeente van Kasteren tot aan den kamp gen. de Gelders, 1803, A, Verhees, Explicatie fig. krt.; Kasteren, 1832, A, Kad. krt.;­ Sectie A nr.1 t/m 507. Liempde.

KASTERENSE MOLEN 1/4 deel in de Casterse molen in Casteren in de par. Bucstel, 1443, A, BP R1213 f225;

KASTERENSE SLUIS Lyemde, die berenbeemt juxta slusam de casteren , 1389, BP R1178 f223;

KASTER(EN)SESTRAAT [Liempde], Casteren, die kastersche straet, 1449, BP R1220 f169;

KELDER(Vrilkhoven) (Beemd) die Kelre, 1493, BP R1262 f376;­ Of ligt dit toch op Kleinderliempde? Houtwas den Kelder, 1901, NA 49;­ Mogelijk toch Kleinderliempde?

KEMMER (Houtwas) Kemmer, 1904, C, NA 51 nr.7;

KERKAKKER Lyemde, ad locum dictum in die kercecker, 1457, BP R1227 f129v;

KERKENHEI Parceel teulland gen. Kerkeheij, 1826, NA  553 nr.69;

KERKHOF [Liempde], (beemd) den Kerkhoff, aan de Dommel, 1659 BP R1590 f93;

KLAASKE Hout op stam onder Liempde t.pl. gen. de Steegstraat, kleine veering, het Bogtje en het Klaaske, 1884, NA 665 nr.16;

KLEINDERLIEMPDS VELD Hoeyvelt gelegen binnen deser heerlyckheyt gent. het cleynder Liempts velt, streckende met beyde eynden op de gemeynte van Oyendonck ende Goossenbunder, 1649, ORAL 24 f78; stuck hooijlants gelegen binnen de heerlyckheyt Lyempde genpt. de Corenput alias het Cleynder Lyempsvelt, tusschen erve het Gemeyn broeck aen beyde syden, 1657, ORAL 25 f192v;

KLOOTJE Petia terre arabilis dicta dat cloetken, sita in parrochia de bucstel, in iurisdictione dicta die dingbanck de lyemde, ad locum dictum casteren, 1459, A, BP R1229 f120v; particulam terre, dictam dat cloetken, tendentem ad semiterium (begraafplaats) ecclesie, 1507, A, BP R1276 f386;

KLOOTSENBUNDER Groter Lyemde, (beemd) in diecloetsche boenre, 1478, BP R1247 f287; Groter Lyemde, in loco dicto die cloetsche buenre, 1493, BP R1262; den Clots buynder, 1561, R68?, f82v; perceel gen. klootsenbunder, 1856, B 993, NA doosnr. 451 nr.150;

KNOLSCHANS (Bouwland) de Knolschans, 1880, B, NA doosnr. 476 nr.111;

KOEWEI IN DE STEEG Perceel houtbosch geleegen als voor [= Liempde], gen. Koeijweij in de Steegde of het Barriere veld, met het veld gekomen van J. Viré, belendende de Gemeente of gemeene weg en de wede Evert van Dijk, [tot] het Manne Gasthuijs van Esch, 1799, R157 f33v;

KOLK (Liemde), (wei) die kolc [bij] priemsbuenre, 1421, BP R1192 f133v;

KOLK, ACHTERSTE  Achterste Kolk, 1895, C 96, 57a60ca, NA doosnr. 491;

KOLK, VOORSTE (Weiland) de voorste Kolk, 1865, C 433, 55r90e, NA doosnr. 460 nr.69; voorste Kolk, 1895, C 411, 55a90ca, NA doosnr. 491;

KOLLENBERG Lyemde, ad locum dictum collenberch, 1370, BP R1175 f213; Lyemde, aen die collenberch, 1487, BP R1256 f224;

KOLLENBERGSE BERG Liemde, ad locum dictum aen collenberchs berch, in loco dicto inden plisscot, 1440, BP R1211 f1v;

KOPPELBOS Schaarhout. In Koppelbosch, 1894, NA 675 nr.4; T.b.v. Hendrikus van Osch als collator van het Mannengasthuis.

KOPPELKE (Weiland) het Koppelke, 1885, NA doosnr. 481 nr.108;

KOPPELS (Weiland) de Koppels, 1885, NA doosnr. 481 nr.108;

KOPPENBUNDER Gerechticheyt in Cuppensbunde onder Lyempde, 1670, R217-01 f40(v); perceel hakhout gen. Kuppen bunder, 1842, D 419, 34r10e, NA doosnr. 437 nr.182; (Houtwas) Koppenbunder, 1843, D 395, 63r70e, NA doosnr. 438 nr.55; perceel beplant met schaarhout, eiken, masten, berken en vlaamsche bomen, gen. kuppenbunder, gelegen aan de Steegstraat, 1844, D 376, 1b46r50e, NA doosnr. 439 nr.101;

KORENPUT Stuck hooijlants gelegen binnen de heerlyckheyt Lyempde genpt. de Corenput alias het Cleynder Lyempsvelt, tusschen erve het Gemeyn broeck aen beyde syden, 1657, ORAL 25 f192v;

KRAANDONKEx pecia prati dicti beeckmans buenre ad locum dictum op craendonc [naast] vellair, 1465, D, BP R1234 f188;

KRUIS (Bouwland) het Kruis, 1865, B 263, 37r90e, NA doosnr. 460 nr.69;

KUIL Perceel groes gent. de Cuijl gelegen onder Heselaar, aan den Dommel, [tot] den Dorenwinkel, 1754, 1 dagmaat, R146 f304v;

KUILEN Perceel groes gent. de Cuijlen off Veld aan den Wijsendijk gelegen onder Heselaar, [tot] de gemeene Straat, 1754, 2 dagmaten, R146 f304v;

KWAADVELD (Groesland) het Kwaadveld t.pl. Vrillikhoven, 1833, E, 57r60e, NA 560;

LAAKGroesvelt [inde prochie van boxtel] onder de dingbancke van groot Lyemde geh. die wedehagen ontrent de laeck, 1557, A, R67 f36;

LAAKBEEMD (Beemd) Laakbeemd, 1880, B 96, 30a40ca, NA doosnr. 476; (weiland) Laakbeemd, 1885, B, NA doosnr. 481 nr.108; Laakbeemd, 1892, B 96, NA doosnr. 488

LAARAKKERSE WEI Perceel land gen. de Laarakkersche wei, 1881, E 1428, NA Rosmalen 2586 nr.124; Zie ook: Laag Gat.

LAARHORNIKSTUK Groet lyemde, (land) dat laerhornicstucke, 1391, BP R1178 f180v;

LAARSCHOT Lyemde, ad locum dictum laerscot, 1379, BP R1176 f116; Lyemde, ad locum dictum ten laersco; Lyemde, ad locum dictum inden laerscot,  1389, beide: BP R1178 f92v; Groter Lyemde, ad locum dictum laerschot, 1474, BP R1243 f112v; Lyemde, ad locum dictum laerschot, 1485, BP R1254 f202v;  acker onder liemd geh. dat laerschot by die Hovelstraet, 1546, R63 f75v;

LAGEVOORT Perceel erffe hout en heijvelt gent. beecqmans bunder aan de Leegh voort, c.1705, D, 8l, HAS 27 f98v; parceel bosse soo hout als heijvelt gent. beecqmans bunder onder Groot Liempt aan de Leeghvoort, aan de Heer van Boxtel, c.1705, D, 8l, HAS 27 f170; parceel groes en heij en hout gent. Weij in de Bruijningen off aan de Leegevoort gelegen gedeeltelijk onder Cleijnderliempde en gedeeltelijk onder Liempde in den hertgang van Vrillikhooven, aan de gemeente, [tot] Dirk Coolen, 1789, 7l, R153 f334; parceel groes, heij en hout gen. Weij in de Bruijninge of aan de Leege Voort, geleegen gedeeltelijk onder Kleinder Liempt en gedeeltelijk onder Liempde, aan de gemeente, 1801, 7l, R157 f192; (houtwas) Lagevoort, 1843, D 100, 35r30e, NA doosnr. 438;

LAMBERT MARTENSERVE Die helft van mans hey onder Liemde, neven Lambert Martens erve, aende gemeint, 1548, R65 f43;

LAND IN DAAL Perceel teulland gent. halve bogaard off Land in Daal gelegen onder Heselaar, [tot] de gemeene Straat, 1754, 42½r, R146 f304v;

LANDBRAAK Liemde, Casteren, in die landbrake, 1426, BP R1197 f156;

LEEMPUTTENEx quodam prato fenali [= hooibeemd] in prochia de boextel, ad locum dictum die leemputten, inter liberorum quondam Johannis Hulsen et inter hereditatem altaris Sancte Marie Magdalene siti in ecclesia de boextel, 1532, D, BP R1316 f457;­ Of toch Onrooi-Boxtel?

LEISKENSAKKER Perceel onder Vrillikhoven gen. Leiskensakker, 1816, D, ½l, NA 543 nr.74;

LEUKSTRAAT Perceel [teulland] gent. Leuk Straat bij Jan Denisseakker aan Heselaar, [tot] de gemeene Straat, 1754, 3l30½r, R146 f303;

LIEMPDERWOUD Land in Lyemder gheweilde tussen de gemeynt van Rode en land van de hertog van Brabant, 1368, O, BP R1175 f9v;­ die Weyboenre ad locum dictum lyemder waut, par. Bucstel, 1390, O, ez: gemeynt van Rode oostwaarts, az: gemeynt van Oerscot westwaarts, ee: gemeynt van Lyemde, BP R1178 f279v;­ die Weybuenre in Lyemderwaut, 1433, O, ez: gemeynt van Rode (in oosten), az: gemeynt van Oirschot (in westen), ee: gemeynt van Lyemde, BP R1204 f278v; die Weybuenre in Lyemderwaut, 1434, O, ez: gemeynt van Rode (oosten), az: gemeynt van Oirschot (westen), ee: gemeynt van Lyemde, BP R1204 f278;­ die Weybuenre in Liemderwaut in de par. Bucstel, 1435, O, ez: gemeynt van St.-Oedenrode, az: gemeynt van Oirscot, ee: gemeynt van Liemde, BP R1206 f28; die Weybuenre in Lyemderwaut, 1450, O, ez: gemeynt van St.-Oedenrode, az: gemeynt van Oerschot, BP R1220 f232; Uut sekeren buenderen gheh. die Weijde buenderen t.pl.gheh. Liempder wout, 1504, O, L.v.Brab. 1111 f347;­ "Mr. Franchois Tollinck, tot behoef des goidshuijs vanden susteren … vanden bossche, hou[d]t een erfrente van thien ponden outs…". (Uit) sekeren buenderen geh. die weijde buenderen t.pl.geh. Lyempder wout, 1526, O, Schaduwarch.277;­

LILLENLAND Teulland gent. Mauritsland en Lillenland aan het Clijn Hoekske gelegen onder Loo Eijnd, [tot] de gemeene Straat,  1754, 3l42r, R146 f305;

LOOPKENSSTEEG Perceel groes gen: Loopkens Steegt, aan de Heer C. Goodschalk, 1754, 1 dagmaat, R146 f303v; (weiland) Loopkenssteeg, 1880, B 964, 1ha21a60ca, NA doosnr. 476;

LUISBOS(SEN) (Kasteren) den Luijsbos, [belend] den Mesakker, 1749, R183 f344v; Dit houtveld ligt bij Juffr. Van Ceulen. Schaarhoud onder de Heerlijkheijd Liempde onder den Hertgang van Casteren gent. de Luijsbossen, 1758, R255.17 los stuk (januari); (schaarhout) in de Luijsbossen onder Liempde, 1774, R190 f602v;

LUST EN DREEF Schaarhout staande te Boxtel t.pl. “Lust en Dreef”, 1908, O, NA 733 nr.6; Wordt genoemd na Leemskuilen. Van: Kornelis Stroosnijder en Gerrit Jan Berendsen, beiden ambtenaar bij de Staatsspoorwegen, wonende te Boxtel, tezamen uitmakende het bestuur der Diaconie der Nederduitsch Hervormde Gemeente te Boxtel. Masten, tophout, liggende t.pl. “Lust en Dreef” te Kasteren onder Liempde, 1909, A, NA 734 nr.49; Zal wel *Lussendreef zijn!

MAAI Lyemde, die hoeve te maeye, 1485, BP R1254 f272; Lyemde, ad locum dictum die may, 1495, BP R1264 f304;

MAAIKE [Liempde], Casteren, (land) dat maeyken, 1447, BP R1217 f270v;

MAAISTRAAT Twee hoeven lant tot Casteren, Liemde, tussen de Maijstraet en de Dommel, (strekkende tot) den groote hoybeempt, 1659, BP R1590 f93; Liemde, Casteren, koeyweyde den aecker t’eynde de maeystraet, achter aen de Dommel, 1683, BP R1676 f232;

MANSHEI Heyvelt geh. manshey gelegen bij veller rontomme die gemeyn straet, 1512, R59 f115; stuck heyvelts geh. mans hey gelegen by veller, rontomme die gemeyn straet, 1515, R60 f34v; die helft van mans hey onder Liemde, neven Lambert Martens erve, aende gemeint, 1548, R65 f43; heycamp onder Liemde gelegen genpt. de Mans heij, [tussen] Hendrick Joordens [en] kynder Lambert Jan Renders, van Maertten Huybers tot de gemeynte, 1641, R50 f104; stuxken heijvelts gelegen in de heerlyckheyt aen Velder bij Manscheij [sic], 1665, ORAL 28 f10; perceel hout en heijde gen. Mansheij, belend Gooijert Heijms en Piet La Tour, van de gemeente [tot] den Heer van Boxtel, 1799 R157 f33v;

MARCELISBEEMD Groesland gen. vugtmans veldje, aan Flipbeemd, van de Dommel tot Marcelus beemd, 1816, NA 543 nr.74;

MARTEN VENNEWEIDE Op Marten Venneweijde (Casteren onder Liempde), 1658, N-SMG 2 f391;

MAURITSLAND Perceel teulland gent. Mauritsland en Lillenland aan het Clijn Hoekske gelegen onder Loo Eijnd, [tot] de gemeene Straat,  1754, 3l42r, R146 f305;

MEETJE, KLEIN [Liempde], Casteren, (akker) dat cleyn meetken, 1355, BP R1800 f43; Vonnisboek der opwinningen.

MEEUWSENWEIDE [Liempde], Meeuwsenweij, 1659, BP R1590 f93; Liemde, Casteren, meeuwisse weyde (ten oosten van) de braeck, 1683, BP R1676 f232;

MESAKKER (Kasteren) den Luijsbos, [belend] den Mesakker, 1749, R183 f344v; = Mesmaker?

MESMAKER Ex agro terre dicto den mesmaecker (…) sito in parrochia de bocxstel, in jurisdictione de lyemde ad locum dictum casteren, inter hereditatem petri reyners et inter hereditatem alberti janssen, tendente ab hereditate conventus Chartusiensum in vucht ad communem plateam, 1513, A, 6l, BP R1283 f482v;­ ex petia terre arabilis dicta die mesmeker, 1532, A, BP R1315 f171;­

MEULEKE Hoeyveltien binnen der heerlycheyt Lyempde inden hertganck van heselaer t.pl. genot. aen tmueleken, 1652, R52-09, los stuk (27 juli);

MEURKENSBUNDER  Zie: MOORKENSBUNDER

MIDDEGAALSHEI Heijcamp gent. Middegaels Heij gelegen onder Liempde onder den hertganck Vrillickhoven, 1695, R136 f73;

MIJTJENSLAND (Weiland) Mijntjesland, 1880, E 602, 20a50ca, NA doosnr. 476;

MISPELDONK [Liempde], Casteren, (land) die mispeldonc in die zavendonc, 1449, BP R1220 f169;

MISPELDONKSE STREPEN Medietatem petie terre pasculis dicte die wedehage, site in parochia de bucstel in tribunali de lyemde, inter communem plateam et inter hereditates quasdam dictas die myspeldoncsche  streepen, 1507, A,  4b, BP R1276 f385v;

MISPELSTREPEN Casteren, houtvelt de Mispelstrepen aan de Hoogstraat en aan de Braak, 1723, BP R1716 f1;

MOORKENSBUNDER Groter Lyemde inden schelenbeempt in die moerkensboenre, 1478, BP R1247 f287; bempt gent. moerkens buender onder Liemde, 1548, R64 f54v; hoijbeempt genpt. Meurkens bunder gelegen binnen de heerlijckheijt Liemde, [aen] erve Andries van Lutzenburgh, 1693, R135 f247v;

MOERVELDJE (Weiland) het Moerveldje, 1855, NA doosnr. 481 nr.108;

MOLENAKKER Stuck ackerlants gent. den Molenacker inne de parochie van Liempde…, 1613, Leenh. v. Brab. 1128 f26v; Te leen aende Hertog van Brabant opgedragen aan Jannen Claes Jans Goossens. Perceel teulland gent. de Molenakker, aan Jan Tinnebroeks, 1754, 1l11r, R146 f304;

MOLENBEEMD Den molenbeemt, 1389, BP R1178 f223; Gelegen bij de sluis van Kasteren. Ex quodam prato dicto den moelenbeempt (…), sito in parochia de bucstel in tribunali de lyemde, inter quandam plateam dictam die moelenstraet et inter aggerem dictum die moelendyc, tendente ad quandam pascuam domini de bucstel,1511, BP R1280 f250;

MOLENBOS Petia prati siti in[in parrochia de bucstel, in iurisdictione de lyemde] in loco dicto die hoybeempde, tendent. a communibus pratis ad locum dictum den moelenbosch, 1459, BP R1229 f120v;­ perceel schaarhout met de daaraan westwaards gelegen Reiweg, gen. het Molenbosch te Kasteren onder Liempde, 1845, A 142-142a, 1b80r70e, Coll. Bergé nr.38;­ schaarhout op stam staande op Molenbosch te Boxtel, 1850, A, NA doosnr. 445;­ Verkoop door Pieter H. Velsen, papierfabrikant te Boxtel. Mastboomen en schaarhout op stam staande op zijn edeles goederen gen. Kamp van El, Hoogstraat en Molenbosch, gelegen te Boxtel, 1850, A, NA 597 nr.6; “Zijn” = de Weledele Heer Pieter Hermanus Velsen, papierfabrikant, wonende te Boxtel. Schaarhout op stam staande op zijn edeles goederen gen. Elkamp, Molenbosch en Leemskuilen gelegen te Boxtel, 1860, A, NA 607 nr.13; “Zijn” = de Heer Pieter Hermanus Velsen, papierfabrikant wonende te Boxtel.

MOLENDIJK Ex quodam prato dicto den moelenbeempt (…), sito in parochia de bucstel in tribunali de lyemde, inter quandam plateam dictam die moelenstraet et inter aggerem dictum die moelendyc, tendente ad quandam pascuam domini de bucstel,1511, BP R1280 f250;

MOLENSTRAAT Parochia de bucstel, in loco dicto casteren, bogartshorst aen de molenstraet, 1444, A, BP R1214 f129v;­ ex quodam prato dicto den moelenbeempt (…), sito in parochia de bucstel in tribunali de lyemde, inter quandam plateam dictam die moelenstraet et inter aggerem dictum die moelendyc, tendente ad quandam pascuam domini de bucstel,1511, BP R1280 f250; huys, Casteren, Liemde, in de molenstraet, 1683, BP R1676 f229;

MOLENWEG(Liemde), die molenwech bij berenbeempt, 1421, BP R1192 f93; hoeve lands onder Liempde t.pl. gen. aan den Berg, van ouds gen. de Turkse hoeff of de Weede hamer, [tussen] de gemeene straat [en] het Land daar ’t panne huijs op staat, van de Molenwegh tot de Dommel, 1768, 1l15½r, Coll. Veldriel;

MORTELKE (Weiland) het Mortelke, 1885, NA doosnr.  481 nr.108;

Ger van den Oetelaar

Toponiem verklaard

Blauwhoef

1.  Blauw: slechte grond, zure weide.
2.  Blauwe steen was aanduiding voor grenspaal.
3.  “Blauw” kan duiden op aanwezigheid van een plas of waterloop. De Blauwhoef ligt op de grens van   (de voormalige gemeenten) Liempde en Boxtel.

De Blauwhoef zou in aanmerking kunnen komen als plaats van het oorspronkelijke huis van Vrilkhoven. Tegen deze hoeve stond namelijk een uit IJsselsteen opgetrokken log gebouw met aan de oostzijde boogramen. Deze “herenkamer” is pas in 1968 afgebroken. De naam van de hoeve kan zijn ontleend aan de ligging bij een grenspaal, een blauw arduinen paal, zoals die op veel plaatsen als grensaanduiding werd gebruikt. Op oude kaarten vinden we hier aangeduid “de stenen paal aan de beek”. (Op een andere plaats spreekt men weer …. over de “berk”). De aanduiding blauw verwijst soms ook naar onvruchtbare slechte grond. De Blauwhoef lag aan de rand van de hoge vruchtbare Vrilkhovense akkers, ten westen grenzend aan de slechte, lage en zure gronden van de Lagevoort.

Uit: Liempdse contreien in naam door de eeuwen heen, door Frits Beelen 2002; pag. 213-214. Het boek is te koop voor €10,00 in de Erfgoedkamer. Elke woensdagmiddag open van 14:00 tot 16:00 uur of op afspraak via info@kekliemt.nl. 

Afbeelding evkl006037

De Lourdesgrot in de Kloostertuin

Vanavond, maandag 15 augustus is er om 19:00 uur, vanwege Maria-Tenhemelopneming, een open luchtmis bij de Lourdesgrot in de Kloostertuin. De grot dateert al vanaf eind 19e eeuw toen de zusters van Liefde naar Liempde kwamen om daar goede werken te verrichten in het onderwijs en de ziekenzorg.

De grot staat, na de grote renovatie van de tuin, dit voorjaar weer prominent te pronken dankzij het werk van vele vrijwilligers. De Heilig Hartparochie heeft inmiddels de grot, die jarenlang werd bijgehouden door Tineke van der Heijden, geadopteerd. Naast de grot staat een info-paneel waar de historie van de grot is vermeld. 

De foto dateert van mei 2022. Inmiddels is de aanplant, volgroeid en ziet het geheel er fantastisch uit. Nieuwsgierig? Wandel dan door deze prachtige (voormalige) Kloostertuin.